Het Japan Fans artistiek onderzoek naar Utrechters van Aziatische afkomst verschijnt regelmatig in de media. In deze blogpost lees je het artikel over de Kracht van Kanji op Zen Peacemakers.
“De Kracht van Kanji” is een project van de stichting Japan Fans, die zich actief inzet voor Utrecht en haar bewoners. Zo organiseren zij onder meer concerten met Japanse muziek in verzorgingstehuizen en verzorgen zij Japanse maaltijden voor daklozen. Meer informatie via www.japanfans.nl .
Onder de titel “De Kracht van Kanji” doen de Japan Fans Utrecht al ruim een jaar artistiek onderzoek naar Utrechters met Aziatische roots. Ze interviewen deze doelgroep over hun ervaringen in de Domstad en uit die gesprekken kiezen ze een kernwoord. Dat woord wordt vervolgens omgezet in een kalligrafie, die de deelnemers mogen houden.
Het idee voor dit project ontstond tijdens een kookworkshop in Buurthuis Rosa. Enkele van de studenten Japans kookten samen met twee oudere Chinese dames. Ze konden elkaar niet verstaan, alles ging met handen en voeten. Dat verliep prima, totdat iemand een iets abstracter begrip wilde communiceren. Na enkele wanhopige blikken, pakte een van de Japan Fans een papiertje en krabbelde er iets op, wat de Chinese dames direct herkenden.
Het was echter niet zomaar een tekening, het was een kanji, een schriftteken uit één van de drie Japanse schriften, dat is overgenomen uit China. Een kanji is logografisch, wat wil zeggen dat elk teken een begrip uitdrukt. Daardoor kunnen mensen met elkaar communiceren zonder elkaars taal te spreken. Alleen al in China bestaan er tientallen verschillende talen en dialecten, maar iedereen die naar school geweest is kan de krant lezen, in heel China, Taiwan en Singapore. Losse karakters zijn ook te lezen door mensen in Zuid-Korea, Vietnam en Japan. Het zijn als het ware de emoticons uit de Aziatische Oudheid.
kanji
Het woordje ‘kracht’ in de titel De Kracht van Kanji gaat dan ook niet over brute kracht, maar over de verbindende kracht van deze van oorsprong Chinese karakters. De karakters en interviews geven een inkijkje in het leven van Utrechters van Aziatische afkomst. Wat bracht hen hier en hoe bevalt het ze in Utrecht? Door te kijken naar de kalligrafie in combinatie met de interviews, krijg je een uniek inkijkje in de verschillende Aziatische culturen in Utrecht.
Als geheel vormen de verschillende gekalligrafeerde woorden een collage, die een collectief beeld schetst van een ‘Aziatisch’ leven in Utrecht. De losse interviews worden daarnaast zorgvuldig getranscribeerd voor academisch onderzoek. Waardoor voelt een Japanner zich thuis in Utrecht en is dat anders dan voor iemand uit Taiwan? Dat is nog nooit eerder onderzocht, daarom zullen de resultaten worden gepubliceerd in een wetenschappelijk tijdschrift.
De organisatie van dit project verloopt via de Stichting Japan Fans. Middels dit project hopen de Japan Fans ook de oudere generatie immigranten van Aziatische afkomst een stem te geven. Dat is een ‘stille generatie’ – hard werken en niet klagen – daardoor worden deze mensen snel over het hoofd gezien. Dat is zonde, want hun verhalen zijn het meer dan waard om gedeeld te worden. Dat doen de Japan Fans door middel van deze interviews en het maken van bijpassende “shodo” de meditatieve Japanse kalligrafie.
“Ik ben zelf bezig met shodo sinds de herfst van 2020,” vertelt Martine Mussies, die verantwoordelijk is voor de prachtige kunstwerken. “Ik kreeg een prachtige shodo set voor mijn verjaardag van mijn ‘senpai’ [oudere student] Daan. Vlak daarna kwam de lockdown en daarin heb ik mezelf veel geleerd via YouTube, vooral via de filmpjes van Shin Ei en Mizai Sho.”
“Begin dit jaar was de eerste keer dat ik ‘live’ iemand anders gezien heb die bezig is met Japanse kalligrafie, en ook nog een Nederlander! Het was op het festival Heroes Made in Asia in Gorinchem, waar ik de kunst af kon kijken bij kalligraaf Steven Scheerooren. Hij heeft toen speciaal voor mij een heel gave en creatieve kalligrafie gemaakt van mijn naam, die nu hier in de kamer hangt.”
kunstwerkjes
Op hun website www.japanfans.nl presenteren de Japan Fans Utrecht vanaf september de kalligrafische kunstwerkjes, steeds met citaten uit de bijbehorende interviews erbij. De originele tekeningen zijn in de eerste plaats bedoeld als cadeautjes voor de deelnemers zelf, een teken van verbondenheid. Daarnaast zijn de Japan Fans bezig blauwdrukken te maken van de kalligrafieën, voor een expositie in het kader van Utrecht 900, met als thema ‘stad zonder muren’.
“Een blauwdruk heeft een associatie met de stad,” legt Martine uit, “omdat bouwtekeningen van oudsher vaak blauwdrukken waren. In figuurlijke zin is een blauwdruk een ‘plan van uitvoering’ wat integratie ook is. Tot slot is een blauwdruk een manier van vermenigvuldigen en daarmee ook van delen. Dat is belangrijk voor de Japan Fans, dat delen.”
- De karakters voor “moed” en “doorzettingsvermogen” zijn gekalligrafeerd door Martine Mussies
- Met veel dank aan de mensen van Zen Peacemakers